Al sinds 1903 staat hij voor Beursplein 5. Een mooie statige Iep, die heel veel voorbij heeft zien komen. Geplant in de jaren twintig van de vorige eeuw, maakte hij de 1e en de 2ewereldoorlog mee, de wederopbouw, de oliecrisis, het Amsterdam van de krakers, de financiële crisis en natuurlijk ook het verzet daartegen: Occupy Now.
Tijdens de rondleidingen van Financieel Erfgoed staan we daarom altijd stil bij de boom die voor Beursplein vijf staat. Onderaan de boom is namelijk de tekst NOW te vinden. Zover wij kunnen nagaan een verwijzing naar de beweging Occupy NOW, die in de nadagen van die beweging op de boom is terechtgekomen.
In maart 2017 werd de reus echter geveld. De aanleg van een fietsenkelder onder het Beursplein was de aanleiding. Dwalend over een leeg beursplein, vroegen we ons af: wat zou er met deze prachtige iep, gebeurd zijn. Deze Iep die zoveel geschiedenis heeft meegemaakt. Die ook zelf onderdeel van de geschiedenis van dit plein was.
Al snel ontdekten we dat de Iep, met stamnummer 1670, bij Stichting Stadshout een voorlopige rustplek had gevonden. Helaas was de bast al vernietigd, om de iepenkever geen kans te geven. Maar de rest van de boom lag er nog, wachtend op een nieuwe toekomst.
We maken de Amsterdamse (financiële) geschiedenis tastbaar !
Zo ontstond ons idee: we gaan deze bijzondere Iep, die zo’n groot onderdeel uitmaakte van de (financiële) geschiedenis van Amsterdam, zijn eigen plek in die geschiedenis (terug-)geven. Daarbij combineren we onze liefde voor financiële geschiedenis met het motto van Stichting Stadshout: Hout van de stad, voor de stad, door de stad.
Met de boom maken we de Amsterdamse (financiële) geschiedenis tastbaar. We koppelen de producten van de boom aan die unieke geschiedenis. Zo verbindt de Iep zich, in zijn nieuwe verschijningsvormen, opnieuw met de geschiedenis van Amsterdam, de Amsterdammers en haar bezoekers. Een overzicht van die verschillende producten van de boom is te vinden in dit document over de Iep van Beursplein 5.
Het gaat dan om een kunstwerk dat Occupy symboliseert en aan Amsterdam Museum wordt geschonken, houten Occupy krukjes, 2018 houten iepencentjes waarvan een deel met het publiek wordt ingeruild voor mooie verhalen over de Amsterdamse financiële geschiedenis, een spreekgestoelte, vergadertafel, een Bijenkorf en nog veel meer.
De iepencent van Financieel Erfgoed
Een bijzonder deel van ons project bestaat uit het slaan van munten van de Iep die op het Beursplein stond. Het muntontwerp bevat het motto van Financieel Erfgoed als randtekst en laat met drie Amsterdamse kruisjes zien waar de boom stond waarvan de munten zijn geslagen. Te zien is hoe het water van de Amstel en de IJ elkaar ontmoeten rond de gebouwen die met financiële handel te maken hebben. En we zien het verloop van de muntgeschiedenis: van VOC-munt, gulden, euro naar bitcoin en verder.
De eerste munten werden eind oktober geslagen tijdens de Kunstweken in Bergen. Zie hier een impressie:
Daarna vond op 31 oktober de presentatie van de Iepencent van Financieel Erfgoed plaats. Dit gebeurde op de laatste dag van de Maand van de Geschiedenis, ’s avonds in het Beurscafé van de Beurs van Berlage. Voor een impressie van die avond kijk hier: